ئەو پرسیارە، دوبارە و گوماناوییەی کە زۆربەی هاوڵاتیانی عێراق بەگشتی و هەرێم بەتایبەتی، ڕۆژانە لەم بارودۆخە ناسەقامگیرییە سیاسی و ئابورییەدا، بەدوای وەڵامەکەیدا دەگەڕێن، دۆلار یان دینار، کامیان باشتروگونجاوترە، بۆ پاشەکەوتکردن؟.

 

پەسەندکردنی بودجەی گشتی عێراق و جێگیرکردنی نرخی گۆڕینەوەی دۆلار بەدینار، بەپێی بڕیارەکەی بانکی ناوەندی(1$= 1145دینار)  تاڕادەیەک سەقامگیری بازاڕی دراوی جێگیرکرد.

 

ئەگەر گۆڕانکاری لەسیاسەتی داراییدا، نەکرێت و سەقامگیری سیاسی و ئەمنی هەبێت، هەروەها ڕێگە بەجامباز و دەڵاڵەکان بگیرێت، پێمان وایە، بەلایەنی کەمەوە زیاتر لەساڵێک بەهای دینار بەرامبەر بەدۆلار، لەم ئاستەدا دەمێنێتەوە، چونکە جگە لە بانکی ناوەندی حکومەت و ئەنجومەنی نوێنەرانیش پشتگیری بڕیارەکە دەکەن، ئەمە بۆخۆئشی ڕاسپاردەی ناوەندە داراییەکانی جیهانیش بووە، وەک بانکی جیهانی.

 

 

سەرەڕای ئەوەی، ئاشکرایە بانکی ناوەندی، دامەزراوەیەکی سەربەخۆیە و لەدەرەوەی دەسەڵاتی حکومەت و پەرلەماندایە، دەستوری عێراقیش لەمادەی(103) ئەو مافەی پێداوە.

بۆئەوەی هەندێ بەوردی لەهەردوو دراوەکە تێ بگەین، واباشترە هەردوو دراوەکە بناسێنین.

 

دۆلاری ئەمەریکی چی یە؟

 

 
دۆلار، دراوی فەرمی ولایەتەیەکگرتوەکانی ئەمەریکایە، بۆ یەکەمجار لەساڵی(1792) دا لەلایەن بانکی ناوەندی گەنجینەی ئەمەریکاوە لەچاپ دراوە و کاری پێ دەکرێت، لەئێستادا زیاتر لە(90%) ی مامەڵە بازرگانی و دارایی و نەختینەیی جیهانی، بە دۆلار دەکرێت و نرخی شمەکە گرانبەهاکانی وەک زێرو زیو وئەڵماس و نەوت و غازیش هەر بەدۆلار ئەژماردەکرێت.

 

 

ئەمە سەرەڕای ئەوەی زۆربەی بانکە ناوەندیەکانی وڵاتانی جیهان، یەدەگی دراوەکانیان بەدۆلار هەڵدەگرن.

 

 

لەدوای ڕاپەرینەکەی (1991)ەوە، زۆربەی هاوڵاتیانی هەرێم ئاشنان بەدۆلار و بەدراوی دڵخوازی خۆیان دادەنێن و لەدیناری عێراقی، خۆشەویسترە!.

دینار عێراقی چی یە؟

 

 
دیناری عێراقی، دراوی نیشتیمانی دەوڵەتی عێراقە، لەساڵی (1932) لەلایەن بانکی ناوەندی عێراقییەوە دەرکراوە.

 

 

چەندینجار، گۆڕانکاری لە بەهاو یەکەکانیدا کراوە، لەئێستادا سەرەڕای داڕمان و لاوازی ئابوری عێراق، تاڕادەیەک بەهاکەی بەبەراورد بەدراوی وڵاتانی دراوسێی وەک ئێران، تورکیا و سوریا، لەدۆخێکی باشدایە وجێگیرترە.

 

 

بەهۆی بڕیارەکەی بانکی ناوەندییەوە، زۆرێک لە هاونیشتیمانیان و خاوەنکار و بازرگان و تەنانەت هاوڵاتی ئاسایی، لەدڵەڕاوکێ و گوماندان، کە ئایا پاشەکەوتەکانیان و پارەکانیان بەکام لەم دوو دراوە هەڵبگرن؟.

 

 

پێمان وایە، هەڵگرتن و پاشەکەوتی پارەکانیان، بەپێ ی جۆر و ئیشی کەسەکان دەگۆڕێت، ئەو کەسانەی کە بازرگان و سەرمایەدارن، پێویستیان بە دۆلارە، واباشترە زیاتر دۆلاریان هەبێت وەک لەدینار، بۆئەوەی لەکاتی گۆڕینەوەدا، توشی لەدەستدانی چەند یەکەیەک لەدیناری عێراقی نەبن، هەرچەندە نرخەکە جێگیرتر بووە، بەڵام هەر مەترسی لەسەرە.

 

 

هاوڵاتی ئاسایی و فەرمانبەران، کە مووچەکانیان بەدینارە و پێویستیان بە دۆلار نییە، باشترە سەری خۆیان نەهێشێنن، واباشترە هەر خاوەنی دینارەکانی خۆیان بن، دوور لەکێشەی گۆرینەوە و مەترسییەکانی، بەو بڕە دینارانە پێویستیەکانی خۆیان دابین بکەن، ئەوانەیشی تەنها پارە، پاشەکەوت دەکەن، بەبێ بەکارهێنان باشترە دۆلار بێت...

2028 جار خوێندراوەتەوە