لە 1963وە حکومەتە یەک لەدوای یەکەکانی عێراق لە شەنگالەوە بۆ کەرکوک تا خانەقین کاریکردوە لەسەر دەرپەڕاندن و راگواستنی کورد و هێنانی عەرەب بۆ ناوچەکە بەمەبەستی گۆڕینی دیموگرافی.


 مەخابن لە دوای ساڵى 2003 بە تایبەتی دوای 2017 لە بری ئەوەی کۆتایی بەم پرۆسەیە بێت و یاساکانی بەعس پوچەڵ بکرێنەوە، پرۆسەی تەعریب بەشێوەیەکی تر درێژەی هەیە. بەرامبەر بەم پرۆسەیە کورد بە گشتی دژی وەستاوەتەوە و شەرعیەتی پێنەداوە، لە 1963-2003 بە شێوەی خەباتی چەکداری لە 2003 بە خەباتی سیاسی و پەرلەمانی، بەڵام لە 2005 دەسەڵاتی حیزبی کوردی و بەرپرسانی کورد لە بەغدا زۆر کەمتەرخەمبون لە پێداگرتن لە جێبەجێکردنی قۆناغەکانی مادەی 140، زۆرجاریش ئەم کەمتەرخەمییە بەرامبەر دەسکەوتێکی مادی و حیزبی بوە لایەنی عەرەبیش خۆی لە جێبەجیکردنی دزیوەتوە.


ئێستاش دوای ئەو هەمو گۆڕانکارییە دیموگرافییەی لە کەرکوک کراوە، لە بەرژەوەندی پێکهاتەی عەرەب و نەبونی متمانە لە نێوان لایەنەکان، حکومەتی عێراق بە هاوکاری هەرێم بڕیاری داوە پرۆسەی سەرژمێری لە 20/11/2024 ئەنجام بدات. بەڵام دوای بەرزبونەوەی دەنگی ناڕەزایی کوردانی کەرکوک و ناوچە کێشە لەسەرەکان حکومەتی هەرێم هەڵوێستەیەکی کرد لەو بڕیارانەی پێشتر لە نێوان هەردو وەزارەتی پلاندانانی عێراق و هەرێم درابون،  لە کۆبونەوەی 18/9/2024 نوێنەرانی ئەو ناوچانە لە کۆبونەوەیان لەگەڵ حکومەتی هەرێم  دو پێشنیاریان دا بە حکومەت:

1-حکومەتی هەرێم  داوا لە بەغدا بکات، پرۆسەی هەڵبژاردن دوا بخات و ئەنجامدانی ببەستێتەوە بە:
- جێبەجێکردنی قۆناغی ئاساییکردنەوەی مادەی 140
-سازدانی زەمینەیەکی لە بار لە ناوچە کێشە لەسەرەکان
-رەوانەوەی گومان و بێمتمانەیی لای پێکهاتەی کورد


2-ئەگەر حکومەتی عێراق رازی نەبو بە خاڵی یەک، ئەوا حکومەتی هەرێم بەشداری پرۆسەکە نەکات بەمەش لەلایەک ئەو سەرژمێریە هاوشێوەی سەرژمێری 1997 دانپێدانراو نابێت، لە لایەکیتریش شەرعیەت بەو گۆڕانکارییە دیموگرافیە نادات کە بەسەر ئەم ناوچانەدا هاتوە.


ئەم  فشار و پێشنیارانە بەم شێوەیە کاردانەوەی حکومەتی لێکەوتەوە:

یەکەم:
لە رێگەی سەرۆککۆمارەوە کۆبونەوەیەک سازکرا لە نێوان حکومەتی هەرێم و بەغدا، تێیدا نیگاریەکانی حکومەتی هەرێم باسکرا.


دووەم:
 ئەم کۆبونەوەیە، کۆبونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقی لێکەوتەوە، تێیدا هەندێ لە نیگەرانییەکانى هەرێم لە بەرچاو گیرا و چەند بڕیارێک درا. هەر لەم کۆبونەوەیە چارەسەری کێشەی کۆمپانیا نەوتییەکان لە هەرێم و پرۆسەی هەناردەکردنەوەی نەوت کرا. پێدەچێت لەم کۆبونەوەیە داش بەداش کرابێت و کەرکوک کرابێت بە قوربانی و جاریکی تر خەڵکی کەرکوک باجی هەڵەی سیاسی بداتەوە.

سازکردنی ئەم کۆبونەوەیە خۆی لە خۆیدا دەکەوێتە ژێر پرسیارەوە. لە  2005 وە هیچ کام لە سەرۆککۆمارەکان وەک پارێزەری دەستور لەسەر جێبەجێنەکردنی مادەی140  کۆبونەوەی لەم شێوەیەیان سازنەکرد، جگە لەمەش سەردانێکی لای سەرۆککۆماری بیرخستمەوە، تێیدا بۆم دەرکەوت ئەم سەرۆکە لە دور و نزیک ئاگاداری کەرکوک نییە، یان حکومەتی هەرێم و حیزبە بەشداربوەکان ئەوەندەی لەسەر بودجە و دەستکەوتی حیزبی پێداگری دەکەن بۆ لەسەر کەرکوک نایکەن؟ دراو ، نەوت و پۆست لای ئەم دەسەڵاتەی هەرێم جێی پرسی خاک و نەتەوەی گرتوەتەوە، بەچەپۆکی زڕدایکانەش، بێبەزیانە کێشاویانە بەسەر میللەتدا.

بە کورتی چونەژێر باری ئەنجامدانی پرۆسەی سەرژمێری لەم بارودۆخەی ئێستای کەرکوک یانی لە دەستدانی خاک و شەرعیەتدان بە پرۆسەی تەعریب و ئەو گۆڕانە دیموگرافییەی لە شەنگال بۆ خانەقین بەدرێژایی ٦٠60 ساڵی رابردو ئەنجام دراوە.