کۆتای ژنان واتا دیاریکردنی رێژەیەک  "ژمارەیەک کورسی" بۆ ژنان لە ئەنجومەنە هەڵبژێراوەکاندا بەمەبەستی گەیاندنی دەنگی ژن و بەشداری ژنان 
لەبەر ئەوەی بەهۆکاری کۆمەڵایەتی ، رۆشنبیری ،  ئابوری  یان سیاسی ئەکەر کۆتا نەبێت ئەوا ژن بێبەش ئەبێت لەبەشداری کردن . 
کۆنگرەی پەکین 1995 :
لە راستیا کۆنگرەی چوارەمی پەکین خاڵی وەرچەرخان بوو بۆ ژنان ، یەکێک لەو خاڵانە  بەشداری سیاسی ژنان ودیاریکردنی کۆتا بوو بۆ ژنان . 
بێگومان کۆتای ژنان  وەک هەر  پرسێکی تر  لایەنگرو بەرهەڵستکاری هەبوە .
هەندێک لەو رایانەی لەگەڵ کۆتای ژنان نین و بەرهەڵستکارن  چەند  بەهانەیەک ئەهێننەوە وەک:
*  لەگەڵ  بنەمای دیموکراتی ناگونجێ  و دەستێوەردانە لە هەڵبژاردن .
* بەهۆی رێژەی کۆتای ژنان ژنی لاواز ئەچنە ئەو شوێنانەی کۆتاتیای چەسپاوە .
*  ناهەقیە بەرامبەر مافی ئەو ژنانەی شایستەن  و پێویست ناکات بەهۆی کۆتاوە بەشداری کاری سیاسی بکەن .
ئەوانەش لایەنگیری کۆتان هەندێک لە  بەهانەکانیان
بریتین لە : 
* ئەگەر دەستوەردان بێت لەهەڵبژاردن ئەوا دەستێوەردانێکی  ئیجابیە .
*  کاتێک باسی لاوازی ئەکرێت تەنیا باسی ژن ئەکرێت کە ئەرکی حزب و رێکخراوەکانە کار بۆ بەرزکردنەوەی ئاستیان بکەن .
* ئەگەر کۆتا نەبێت بەئەگەری زۆرەوە ژن شوێنی نابێت لە ئەنجومەنە هەڵبژێراوەکاندا. 
تێبینی/ لەحزبەکانیشدا کۆتا ئەچەسپێت بۆ زامن کردنی  بەشداری ژنان .
ئەگەر کۆتا نەبێت ؟

لە سیستمی پیاوسالاری و چەندین بەهانە بۆ مانەوەی بە پیاو بونی سیستمی سیاسی یان حزبەکان کە  وەک :
* شەرعیەتی شۆڕشگێڕی  کە بێگومان پیاو پلەدار بوە .
* بارودۆخی کۆمەڵایەتی زیاتر پیاو ئەتوانێت هەمووکات و بۆ هەمو شوێنێک بچێت ، پیاو لەلایەن کۆمەڵگەوە پەسەند ترە . هەروەها ژنان پابەندی خێزان و کۆمەڵیان زیاترە .
* باری ئابوری پیاوان "زۆربەی " باشترە . 
لەڕاستیدا ئەوبەهانانە کۆسپی گەورەن لەبەردەم بەشداری ژنان لە بوارەکانی سیاسی و ئابوری و رۆشنبیری..
  بەڵام کاتێک ژنێک بڕیاری کارکردنی داوە لەو بوارانە بەتایبەت بواری سیاسی کە بوارێکی پڕ کێشمەو  هیلاکی و کات و توانای ئەوێت بۆچی ماف خوراو بێت؟  بۆچی  بەشداری کارای نەبێت ؟ بۆچی  زۆر قورس بێت بەشداری کارای لەناوەندی بڕیاردا هەبێت ؟
  وەڵامی ئەم پرسیارانە و چارەسەری بەشداری ژنان لەکاتی ئێستاو بەو سیستمە سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابوری و رۆشنبیریەوە چەسپاندنی کۆتایە . 
کۆتا لەناو بزوتنەوەی گۆڕاندا:
کاتێک لە کۆنفراسی دوەمی بزوتنەوەی گۆڕاندا  رێژەی 30/  بەزۆرینەی زۆر پەسەند کرا و چەسپا ، هەندێک دەربڕین وەک بەرزکردنەوەی رێژەی ژنان یان کۆتا لە 25/کرا بە 30/ کە لەڕاستیدا رێژە لەزۆر ئۆرگان بونی نەبوە .
رێژەکە چۆن بوو چی لێهات ؟
لەڕاستیدا  لەسەرەتاکانی دروست بونی گۆڕاندا  بەشێکی زۆری ژنان هاتنە پێشەوەو کاریان بۆ بزوتنەوەی گۆڕان و لەهەمان کاتدا کاراکردنی رۆڵی ژنان کرد  گروپێک لە ژنان بە پشتیوانی سەرکردە رەوانشاد نەوشیروان مستەفا پڕۆژەی رێژەی ژنانیان لە بازنەکان  چەسپاند ، کاتێک ژمارەی ئەندامانی ئەنجومەنی بازنە بڕیار بوو چوار بێت ژنان داوایانکرد کە پۆستی پێنجەمیش لەبازنە بۆ ژنان بێت ،
بڕیاردراوە جێبەجێ کرا ، واتە 20/ ژنان لە بازنەکان دواتر کەژمارەی ئەندامانی ئەنجومەنی بازنە بوو بە چوار خۆی رێژەکە ئەبێت بە لە 25/  تەنیا بازنە .
دواتریش چەند پێگەیەکی بۆ ژنان چەسپا لە ئەنجومەنی قەزاکان کە ژمارەیان شەش کەس بوو نوێنەرێکی ئافرەتان هەبێت ، وە لەهەر پارێزگایەک نوێنەری ژنان لە جڤات هەبێت پارێزگای سلێمانی دوژن لەبەر بەرزی رێژەی دەنگ ،  ڕەوەندی کوردیش نوێنەرێک  واتە بەشداریەک  هەبوە نەک رێژە . 
لە کۆنگرەی یەک
  دەنگدرا لەسەر رێژەی  30/  بەڵام چووە راسپاردەوە 
ژنان لە جڤاتیش بوبە نوێنەری ناوەندی شارەکان کە دەیکردە چوار ژن .
بێگومان ئەو ژمارانە بێجگەلەوەی ئەگەر ژنێک سەرۆکی فراکسیۆن یان ئەنجومەنی پارێزگاکان بێت یان رێکخەری ژور بێت . 
ئێستا 
*    رێژەی ژن لەسەرجەم ئۆرگانەکانی بزوتنەوەی گۆڕاندا  30/
  بەهەوڵی کۆمەڵێک ژن و چەند کۆبونەوەو  سوربونی ژنان لە کۆنفراسی دوەمی بزوتنەوەی گۆڕاندا  دەنگی بەدەست هێناوەو بوە بە بڕیار . لە هەمو ئاستەکان و شوێنەکان لە هەمو بەشەکانی بازنەو ڕایەڵەی قەزا  ،
لە ژوورەکان بە رێکخەرو ئەندامانی ژوورەوە کەهەر نەبوە ،  ڕەوەندی کوردی  پێشتر ژنێک هەبوو  لەدوای کۆنگرەی یەک بەشداری ژن نەبوو،  لە جڤاتەکان کە رێژە نەبوە ، لە بەرزترین ئاست کە ئێستا خانەی راپەڕاندنە کە نە  رێژە هەبوە نە بەشداری  . 
لە دەستوری بزوتنەوەیگۆڕاندا:
*  دەبێت وەک بڕیاری کۆنفرانسی نیشتمانی  بنوسرێت و ببێتە بڕگەیەک یان  مادەیەکی  سەرەکی دەستور . 
*  بە هیچ شێوەیەک نانوسرێت ئەگەر ژن نەبوو بە پیاو پڕ ئەکرێتەوە ئەمە وەک هیچ نەکرابێت وایە . 
بزوتنەوەی گۆڕان  چی بکات ؟ 
دەبێت وەک دروشمی کۆنفراس
  گۆڕان بەرەو قۆناغێکی نوێ بۆ  روبەڕوبوونەوەی ئەلەنگاریەکان 
مەسەلەی ژنان "ئافرەت "  بکات بە یەکێک لەگرنگترین ئالەنگاریەکانی قۆناغی  داهاتوو وەک یەکێک لە پاشەکشێ و پەراوێزخراو سەیری بکات و پێگەی لەناو گۆڕاندا  بەهێز بکات  ئەگەر لە شوێنێک ژن نەبوو شوێنەکەی چۆڵ بێت هەتا ژن بۆ ئەوشوێنە ئەبێت .
بێگومان هەنگاوەکان بکاتە ئەرک و ئالەنگاری.