(بە بۆنەی سەری ساڵی 2021)
کۆتایی هەفتاکان زەمەنێکی چارەنوسساز بو بۆ باشوری کوردستان.
ئێمە، واتە ئەوانەی لەوکاتەدا تازەلاو بوین و تەمەنمان (14 و 15)ساڵ بو، شایەدبوین لەسەر هاتن و دەسپێکی قۆناغێک لە ژیانی سیاسی کە لە دو ئاڕاستەی تەواو جیاوازدا خۆی دەبینیەوە و گۆڕانکاری دروستدەکرد.

لە لایەکەوە بەعسیەکان لە لوتکەی توندوتیژی و زەبرو زەنگی خۆیاندا بون، چونکە دوای شکستی (1975) خۆیان لێ ببوە خوای ئەرزو ئاسمان و حسابیان بۆ هیچ هێزو جوڵانەوە و ناڕەزایەتیەک نەدەکرد، کوردستانیان کردبوە تاریکستانێکی پڕ لە نەهامەتی و ستەم و زۆرداری، بە کەیفی خۆیان خەڵکیان دەکوشت .. کورد و عەرەب بەلایانەوە یەکسان بو. لەو دو ساڵەی دوای دەسپێکی خەباتی چەکداری (ینک)، جگە لە شەڕی پێشمەرگە، سەدان کەسیان بە تۆمەتی جیاجیا خستە زیندانەکانی موسڵ و کەرکوک و ئیعدامیان کردن.

لە ئاستی عراقیشدا سەدام و بەعس زۆرینەی پیاوە بەهێز و ئێسقاندارەکانی ناو خودی بەعس و دەرەوەیان پاکتاوکرد و کوشت، یان لە مەیدان وەدەری نان و زەمینەی فەوتاندنیانی رەخساند.

لە لایەکی ترەوە، دەنگ و رەنگی شۆڕش و سەرهەڵدانەوەی پێشمەرگە رۆژبەرۆژ دڵ و دەرونی خەڵکی رۆشندەکردەوە و گیانی بەرگری و بەگژاچونەوەی ستەم و زۆرداری لە هەمواندا بەهێز دەکردەوە.

روداوەکانی ساڵی (1978)، واتە دو ساڵ دوای دەسپێکی خەباتی چەکداری لەلایەن یەکێتی نیشتیمانی کوردستان و ژمارەیەک رێکخراوی ترەوە، ریزبەندی پێشکەوتنەکان باشتر دەرئەخات.

راستە ساڵی (1978) بۆ یەکێتی نیشتمانی کوردستان ساڵێکی تا بڵێی شوم و پڕکارەسات بو، بەڵام لە هەمان کاتدا، بە هۆکاری وەک سەرهەڵدانی شۆڕشی ئێران و توڕەیی خەڵک و لێبڕاوی سەرکردایەتیەوە، ساڵی هەستانەوەو خۆگرتنەوەش بو.
هەر لەو ساڵەدا دەیان و سەدان چالاکی بچوک و گەورە دژی بەعس ئەنجامدران.

لە سالی (1978)دا یەکێتی سەدان کادری بنچینەیی، چ سەربازی یان سیاسی، لێ کوژراو شەهید بو.
زیانی ئێجگار گەورە بە جەستەو روحی کەوت بە ئەندازەیەک کە لە فەوتان نزیک بوەوە ( وەک کاک نەوشیروان مستەفا لە بەرگی یەکەمی بیروەریەکانیدا باسى دەکات ل 312)، بە وتەی ئەو؛ کە لە رابەرە هەرە دیارەکانی شۆرش بو، دۆخەکە گەیشتبوە ئاستێکی ترسناک.

لە ساڵی (1978) دا :
لە قەرەداغ کاک شاسوار جەلال شەهید بو، (کانونی دوەم)
لە دڕی شینکایەتی ئەحمەد فەتحوڵا و خانەی موعینی و پۆلێک پێشمەرگە شەهید بون. (20ی حوزەیران)
لە هەکاری و شەمزینان عەلی عەسکەری و خالید سەعید و (700) پێشمەرگە شەهید بون یان فەوتان و پەرتەوازەبون .. ( 20 ی حوزەیران و دواتر.. )

ئەم شکست و هەڕەشە گەورانە بۆ سەر جەستەی یەکێتی لە کاتێکدا بو کە دەیویست زیاتر خەریکی خۆئامادەکردن بێت و خۆی لە شەری هەموان لابدات، سەرباری ئەوەش سەرەتای هەمان ساڵ، بە ناچاری، توشی شەری زۆر قورس ببو لەگەل رژێمدا .

شەڕی دەشتێو ی نزیک قەڵادز( مارتی 1978) یەکێک بو لەو پێکادانە گەورانەی کە دواتر فەرماندەی یەکەمی بەعس دانی پیانا زیاد لە پێنج هیلکۆپتەریان توشی زیان بوە و چەندین کەسیان لێکوژراوە.

دوای کارەساتی هەکاری، شۆڕش نەشکا و هەستایەوە. نەوشیروان مستەفا لە چەند پەرەگرافێکدا چۆنیەتی ئەو هەستانەوە و خۆ رێکخستنەوەیەی دیکۆمنت کردوە:
"لەگەل مام جەلال سەدان نامەمان نوسی بۆ رێکخراوەکانی یەکێتی، فەرماندەکانی پێشمەرگە و، کەسایەتی و پیاوە ناسراوەکانی کورد، سەرانی ئێل و ریش سپی و پیاوماقولانی ناوچەکان، روداوەکانی هەکاریمان بۆ رونکردنەوە، داوامان لێکردبون: هەرکەسە بە گوێرەی توانای خۆی بەشداری بکا لە ژیاندنەوەی شۆرشەکەدا. بە پارە، بە چەک، بە چەکهەلگرتن و پێشمەرگایەتی، بە قسەی باش و رێکخستن.

کارەکەمان لە ماوەیەکی کورتدا ئەنجامی زۆر گەورەی بەدەستەوەدا. خەلک بەدەنگمانەوە هاتن بەسەدان کەس بە چەکی خۆیانەوە لەسەرانسەری کوردستاندا بون بە پێشمەرگە. هێزێکی تایبەتیمان بۆ مەکتەبی سیاسی دروستکرد. ناومان نا "هەرێمی پارێزگاری"، لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا (14) کەرتمان پێکهێناو، ژمارەیان لە (700) پێشمەرگە تێپەری. زۆری هەرێمەکانی تریشمان بوژاندەوە.

هێزەکانمان لە گەشەکردندا بون و تا ئەهات ژمارەیان زۆرتر ئەبو... "
دۆخی ناو شارەکانیش قوڵپی ئەدا دژ بە بەعس، هەر شوێنێک ئەچوی باس باسی پێشمەرگە بو.

خەلک وردە وردە ترسیان لە حکومەت ئەرەویەو بە هەر شێوەیەک بۆیان بگونجایە هەولیان ئەدا نارەزایەتی خۆیان دەربخەن.

سیانزە ساڵ دوای کۆبونەوەی خەڵک لەدەوری یەکێتی نیشتمانی کوردستان بەو چەندایەتی و چلۆنایەتیەوە، راپەرینی بەهاری (1991) رویدا.
لەم راپەرینە جەماوەری و سەرتاسەریەدا هیواکانی خەلک بۆ ژیانێکی ئازادانەترو عادیلانەتر خرانە بەر محەکی تاقیکردنەوەی قورس.

یەکێتی و پارتی فرسەتی زێرینیان دەسکەوت بۆ ئەوەی هەریمێکی دەوڵەمەندو خوێندەوار و خاوەن سەرچاوەی ژێرزەوی و سەرزەوی بگەیەننە ئاستی وڵاتە پێسکەوتوەکانی ناوچەکە.
بەداخەوە ئەوە روی نەداو دوای ساڵ و نێوێک لە دامەزرانی حکومەت، شەڕی ناوخۆیی سەریهەلدا کە زیانی سیاسی و ئابوری و مرۆیی زۆری لە خەلک دا.

یەکێتی و پارتی دوای رێکەوتنیان لەسەردەستی ئەمەریکا و فرەنسە، دیسانەوە نەیانتوانی لە ئاستی حکومەتێکی یەکگرتودا کاربکەن و رویان لە دو ئیدارەیی و ناکۆکی ساردی ناوخۆیی کرد.
دەسەڵاتدارانی کوردستان دوای (2003) و روخانی تەواوی بەعس لە بەغدا، لە بری بنیاتنانی سیستمێکی ئابوری بەهێزو دەزگاو دامەزراوەی توکمەی سیاسی و کارگێری، خەریکی بەشکردنی داهات و دەسکەوتی ناچیزی حزبی و شەخسی بون.

یەکێتی و پارتی لە دوای هاتنەمەیدانی ئۆپۆزیسێون و کرانەوەیکی دیموکراتی و رەخسانی بوار بۆ گفتوگۆی سودبەخش و چاکسازی مەدەنیانە، کەوتنە گزی و فزی لە دەنگی خەڵک و فشاردانان لەسەر ئۆپۆزیسیۆنی نارازی و سەرەنجام دەرکردنیان لە پەرلەمان و حکومەت بە شێوازی پاشا ستەمکارو زۆردارەکان.

یەکێتی و پارتی خراپترین و کارەساتبارترین مامەڵەیان لەگەل نەوت کرد کە سەرچاوەی سەرەکی داهاتی هەرێمی کوردستان بو.

رێگەیان دا ترسناکترین پەیماننامە بۆ فروش و بەرهەمهێنانی نەوت ئیمزا بکرێ و ئەمەشیان لەخەلکی وڵاتەکە شاردەوە.

رێیان دا و نەرمیان نواند دەیان و سەدان کۆمپانیای وەهمی و ناوەهمی بەرهەمهینانی نەوت لەدەستی حکومەت و دەزگا رەسمیەکان دەربێنن و داهاتی تاقە سەرچاوەی وڵات بۆخۆیان ببەن.

دەسەڵاتدارە ئەسلیەکانی کوردستان (29) ساڵی رێکە هەر خۆیان و گروپێکی ملکەچی خۆیان دەسەلاتدارن و نە ئامادەن دەزگایەکی دەوڵەتداری مەدەنی دابمەزرێنن و نە رێگاخۆشدەکەن پارت و رێکخراوە ئۆپۆزیسیۆنەکان بەرنامەکانیان جێبەجێبکەن و پێسنیارەکانیان بکرێنە کردار.

یەکێتی و پارتی دوای هاتنی پەتای کۆرۆنا و سەختبونی قەیرانی ئابوری کە بەرهەمی سیاسەتی درێژماوەی خۆیانە، هیچ بەرنامەیەکی چاکسازی و مرۆڤدۆستانە و مەدەنیان لە جانتادا نەماوەو، بە حوکمی داڕشتنی بناغەیەکی خواروخێچی دەسەڵات و سیستمی گەندەڵی و خزمخزمێنەی دواکەوتو، لەباریاندا نیە کە دۆخی کارەساتباری وڵات راستبکەنەوە و لەم قەیرانە ترسناکە دەربازی بکەن.
یەکێتی و پارتی بونە دو دەزگای بوغرا و نابەرپرس، کە جگە لە تاقمی سەرمایەدارو گەندەخۆرەکانی نزیکی دەسەلات، هیچکەس دەستی پێیان ناگات و گوێ لە هیچکەس ناگرن.

کورد لە هەرێمی کوردستاندا کەوتوتە قورسترین قۆناغی نائومێدی بنبەستی سیاسی و داڕمانی ئابوریەوە.

دەسەڵاتدارانی ئەم هەرێمە ئاگایان لە دۆخی خەڵک نەماوەو کوژرانی دەکەس یان سەد یان هەزار خۆنیشاندەر لە جادەکاندا بەلایانەوە روداوێکی ئاساییەو هیچ مانایەکی سیاسی یان سۆسیۆلۆژی بۆ ئەوان نیە.

ئێمە لە خراپترین قۆناغی مێژووی خۆمانداین.
لێپرسراوی ئەم کارەسات و تاریکیە چین و توێژە هەژارو کەمدەرامەتەکانی وڵات نین.
لێپرسراوی ئەم قەیرانە موچەخۆرانی ئەسڵی و بندیواری کوردستان نین.
لێپرسراوانی ئەسڵی ئەم کارەساتە سیاسی و ئابوریانە جگە لە دەسەڵاتدارو بڕیاربەدەستەکانی یەکێتی و پارتی کەسی تر نیە.
دەبێ خۆیان چۆنیان تێکداوە واش چاکی بکەنەوە.
چۆن بێئومێدیان هێناوە بە هەمان شێوەش گوێ بۆ شارەزایان و دڵسۆزان بگرن و ئومێد بگێڕنەوە بۆ خەڵک.
چۆن نەوتی وڵاتیان هەرزانفروش کردوە هەر خۆیان چارەسەر بۆ هەڵەکەیان بدۆزنەوە.

پێویستە دەسەلاتدارانی وڵات رێز لە ئۆپۆزیسۆن ی وڵات بگرن و لە دنیای غرور و فەنتازیای سوڵتانی بێنە دەرو وەک ئینسانی راستەقینەی سەدەی (21) بیربکەنەوەو هەستبکەن خەلکی کوێن و پێش راپەرین لە کوێ بون و بەچی گەیشتون.

پێویستە وەک سەرکردە تێکۆشەرەکانی زەمانی شاخ داوا لە هەمو چین و توێژەکانی کۆمەڵ بکەن پێشنیار و چارەسەریان بۆ بنێرن و سود لەم پێشنیارانە وەربگرن..

پێویستە نائومێدی بگۆڕن بە هیوای جوان و قابیلی جێبەجێکردن..
کوردستان لە هەمو رویەکەوە دەوڵەمەند و نمونەیە.. بەداخەوە تەنها لە نوخبەی دەسەڵات و کارگێری وڵات هەژار و کەمدەست و دەستەپاچەیە..

ئێمە لەسەردەمی بێهیوایی و تێکشکانی دەستەجەمعی روح و جەستەداین..
کێ دەتوانێ لەم تاریکستانەدا چرایەک هەڵکا؟
کێن ئەوانەی گوێ بۆ دڵسۆزان و خەمخۆرانی وڵات دەگرن؟
وڵات پێویستی بە هیممەت و دیدگاو فکری داهێنەرانەیە...
کاتیەتی ئەو قسەو پێشنیارانەی دەتوانن شتێک بگۆڕن، ببیسرێن و بێنە بەر زەین و شاشەکان.
کاتیەتی هیوا بۆ میللەت بگەڕێتەوە و قەیرانە تاریک و ترسناکەکان بگۆڕێن بە هیواو پرۆژەی کرداری..
کاتیەتی...
کاتیەتی بە روحی سەرەتای شۆڕش، بە گیانی کۆتایی هەفتاکان و خەبات و گیانفیدایی پێشمەرگەوە جارێکی تر دەنگی نوێ ببیستین و هەستینەوە.