دەنگ دەدەین لە پێناوی بەلاداخستنی ململانێکانمان لە ململانێی خوێناویەوە بۆ ململانێکی ئاشتیانە، لەپێناوی گۆڕینی هزری ڕقەبەری سیاسی، بۆ هزری مەدەنیانەی یەکتر قبوڵکردن و پێکەوەژیان. ململانێکان لە دەنگداندا چەندە قورس و لەبەریەک بن دواجار خزمەتی کۆمەڵگەی لێدەکەوێتەوە، کێشەکانی هەڵبژاردن چەندە زەقبن دواجار خەڵکی نوێ دێتە مەیدان و جۆشێک بە گۆمی مەنگ دەدات، بەربەرستەکانی هەڵبژاردن چەندە بەهێزبن، سەرکەوتن بۆ دۆڕاو براوەیە کەس لەم گەمەیەدا دۆڕاو نییە مادام نابێتە هۆی وێرانکردنی کۆمەڵگە.

ئەگەر لەسەر دەمی شەڕی ناوخۆ بەهەڵبژاردن ململانێکان یەکلای بکرابایەوە، هەرگیز سەدان ماڵ ئاوارە نەدەبوون، هەزاران کەس شەهید نەدەبوون، بەسەدان ژن سەرگەردان نەدەبوون و بەبێ وەژنی نەدەکەوتن و هەزاران منداڵ هەتیو نەدەبوون. هەروەها ئەو پارەیەی لەم جەنگەدا سەرفرکراوە خرابایە خزمەت کردنی خەڵک و ژێر خانی ئەم وڵاتەی پێ بنیات نرابایە، ئێستا کۆمەڵگەیەکی بێ کێشەمان دەبوو، لەڕووی ئاسایشی خۆراک و گیانی پێکەوەی.

 ئەگەر شەڕی ناوخۆ ڕوی نەدایە ئێستا دوو زۆنی حوکمڕانیمان نەدەبوو، بیریش لە پاوانکردنی دەسەڵات نەدەکرایەوە لەلایەن چەند گروپ و هێزێکەوە، چەند هێزێکمان نەدەبوو، کەسیش بەسەر هێزەکانی ئەمنی و سەربازیەوە وەک خاوەن خۆی نمایش نەدەکرد و شانازی بەسەرکەوتنەکانی نەدەکرد، لەبری حکومەت و گەل.

لەدوای پڕۆسەی ئازادی عێراق، سونەکان لەبری بەشداری لە پڕۆسەی سیاسی عێراق بایکۆتی دەنگدانیان کرد، پێیان وابو کەوتنی سەدام کەوتنی ئەوانە تاساڵی (2010) لەبری بەشداری سیاسی کەوتنە کوشتنی سەربازانی ئەمەریکا، دوای ئەم بەروارە کار لەکار ترازا بوو، هەموو جومگە گرنگەکانی عیراق کەوتنە دەست شیعە، بەدەر لەوەش ئەمەریکایان توڕە کرد، ئەوەبوو لە ناکامڵی بیری عەرەبی سونە بۆتۆڵە کردنەوە، داعشی تیادا گەورە بوو سەرەنجام بەوێران بونی ژێرخانی ئابوری ناوچەی سونە کۆتای هات، ئەگەر سونە لەدوای پڕۆسەی ئازادی عێراق بەشداری هەڵبژاردن و پڕۆسەی سیاسیان کردبا، ئێستا نەشیعە دەبوە فەرمانڕەوای گەورەی عێراق و نە داعش درووست دەبوو، نە ناوەکەشیان وێران دەبوو، بەڵکو پارسەنگی هێز دەپارێزرا. ئەمە نمونەیەکی دیاری گۆڕەپانی سیاسیە.


ئێمە دەنگ دەدەین بۆ ئەوەی بیر و ڕقی تۆڵە کردنەوەی خوێناوی بگۆڕین بۆ ململانێی عەقڵانی سیاسی، بۆ ئەوەی چیتر داهاتی  وڵات لە شەڕی ناوخۆ سەرف نەکرێ تاوەکو نیشتمانی پێکاول بکرێت و ژنانی وڵاتم بێوەژن نەکەون، دایکان ڕەش پۆش و باوکان جگەر سوتاو و مناڵانیان سەرگەردان نەبن، دەمەوێت نیشتمانم ئاوەدان و داهاتی وڵاتم بێ جیاوازی بۆ هەمووان بێت، خەڵکەکەشمان ئاسودە و ئارامبێت.

کاتی ئەوەیە دەنگ بدەین، ئەگەر یەک هەنگاو لەهەر دەنگدانێکدا بەرەو پێش بڕۆین و هەرچەند ستت بێت زۆر لەوەباشترە بەخوێن ڕشتن ئەنجام بەدەست بهێنین. چونکە هەموو تاکێک شایستەی ئەوەیە بژی، قابیلی ئەوەنیە خوێنی بڕژێت. بەڵام هەمیشە ئەوانەی گەفی شەڕ دەکەن بۆ ڕشتنی خوێن و بەلاداخستنی ململانێکان، ترسنۆکترین کەس بونە، نەخۆی و نەکەسیان ئامادەی خۆبەختکردن نەبونە و نییە، بۆیە گەر خۆت بەشایستەی ژیان دەزانی دەنگ بدە.