لەقۆناغێکدا گەلی کوردستان ژیان بەڕێدەکات، کەتیایدا هەرچی بەهای مرۆڤایەتی هەیە متمانەی نەماوە، لێرە متمانە توشی داڕمانێکی خراپ بوە، لەهەرشوێنێک باس بکرێت دەبێت بەحەزەرەوە مامەڵەبکەیت، تاوەکو دڵنیابیت ئایا دەتوانی لەم ڕۆژگارەدا باوڕ بەوەی دەگوترێت بهێنیت.

لەماوەی سی ساڵی ڕابردودا، جوت حیزبی دەسەڵات لەبری دروست کەشێکی ئارام و هەلومەرجێکی بونیاتنەر بۆخەڵکی کوردستان بهێننەکایەوە، نەک دروستیان نەکرد بەڵکو ئەوەی هەشبو لەباریانبرد، چونکە بەهۆی شەڕوشۆڕی حکومەتی عێراق و ئێران لەلایەک و پەلامارە بەردەوامەکانی حکومەتی عێراق بۆ سەر کوردستان لەلایەکیتر کە خەڵکی کوردستانیان ماندو کردبو، ئەوان هاتن جارێکیتر سەرەڕای گوشاری ئابوری و برسیەتی بەشەڕی ناوخۆ زوخاوی زیاتریان کردە دڵی گەلی کورد. لەوێوە جارێکیتر قەیران لەدوای قەیرانیان خستە سەرشانی خەڵک، ئیتر قەیرانی بێ متمانەی بوە گەورەترین کێشەی خەڵکی کوردستان لە سایەی سەپاندنی حیزبەیەتی بەسەر خەڵکدا.

خەڵک بەهۆی گوشاری حیزبی لەسەر هاونیشتمانیان گرفتی قوڵی کۆمەڵایەتیان بونیاتنا، کەڕەنگە تاوەکو چەندین نەوە داهاتو، کاریگەری قوڵ لەسەر دەرونی تاکی کوردا جێبهێڵن، هەریەکە لەبەرەکەی خۆی سەپاندنی ڕەنگ و بیر حیزبەکەی بەڕەوا دەزانی لەدەرەوەی ئەم بیر و ڕەنگەدا تەواوی ئەوانی تری بە دوژمن زانیوە، بەئێستاشەوە کاریگەری ئەم جۆرە لەحیزبایەتیە لەلای زۆرینەی خەڵک ڕەنگی داوەتەوە، تا ئەم ساتە ناتوانێ متمانەی پیشەی کار بەوکەسەبکات کەلەگەڵیدا لەکاردایە، هەتا لەبۆنە جیاجیاکانیش لەبری هاوکاری یەکتری لەبەر بیر و ڕەنگی حیزبایەتی خۆ لەیەکتری بەدور دەگرن، نەوەک سبەی حیزب لەبری ئەم جۆرە لەهاوکاریە سزای بدات و بڕی هاوکاری یان پۆست و مەنسەبی تێیدایە یان لەبەدەسهێنانیدا لەدەستبدات. بەمەش گرفتی کۆڵایەتی زیاتر بوە، لەبری چارەسەر و چارەسەر کردن، ئەمەش بۆتە کەمکردنەوەی متمانە.

ئەم جۆرە لە بێ متمانەیە لەناو خۆی حیزبەکانیشدا گرفتی گەورە و ڕەگی قوڵی هەیە، هەروەها وایکردوە سەربکێشێ بۆ شەڕی خوێناوی و ناردنی هێز بۆ سەر یەکتر بۆ بەلادا خستنی ململانی سیاسی لەکاتێکدا ئەم جۆرە لەململانێیە پێویستی چارەسەرکردنی لایەنی سیاسی و دبلۆماسی بوە، بەڵام پەنایان بردوە، بۆ ئەوەی لولەی تفەنگ قسەبکات، بەوەش هەر لایەنە کەوتۆتە دروستکردنی چەندین گروپ و هێزی چەکداری جیاجیا بۆ چاوترساندنی لایەنەکانی تر، دەبین تا ئەم ساتەش هەردو هێزی دەسەڵاتدار نەمتمانەیە بەیەکە و نەگوێش لەیەکتری دەکەن، هەردوکیان خەریکی بۆڕبۆڕێنی سیاسین و خەریکی ملبادانی یەکترین، تاوای کردوە، لەم زۆرانیەدا خەڵک زیانی زۆربکات، بەهۆیەوە خەڵکێکی زۆر ئاوەر و دەربەدەربێت جا لەبرسان یان لەترسان، ئەم قۆڵبادانی یەکتریە بەهۆی ئەم هێزە جۆراوجۆرانەی لە دەورەیان، بونەتە مەترسی گەورە لەسەر بونیاتنانەوەی کوردستان، جگەلەمەش مەترسی گەورەیان لەسەر دیموکراسی کردوە، بەمەش پڕۆسەی دەنگدانیان هەمو جارێک بەهۆی بونی هێزی چەکدار بەقازانجی خۆیان شکاندۆتەوە، بێ متمانەییان زیاتر کردوە لەلای خەڵک. وایانکردوە هەرکاتێک هەڵبژاردن بەدڵی ئەوانبێت بیکەن، گونجاو نەبو بۆ ئەوان ڕایبگرن و نەیکەن.

ئەم بێتمانەیە ڕەنگی لەسەر تاکی کورد و خودی حیزبەکان بەتەنها جێنەهێشتوە، بەڵکو ڕەنگی داوەتە لەسەر پەیوەندی نێوان هەرێم و عێراق و حیزبەکانی تری پارچەکانی تری کوردستان و هاوپەیمانان. قەیرانی پەیوەندی نێوان هەرێم و بەغدا گەیشتە ئەوەی کە بەغدا بەهۆی نەبونی متمانە بە قسە و داتا و بەڵگەکانی هەرێم، بەغدا بوجەی پێویست نەنێرێت بۆ هەرێم، هەرێمی توشی قەیرانێکی قوڵ کردۆتەوە لە ڕوی ئابوری چونکە هەمو پەیوەندیەکان لەچوارچێوەی حیزبە لەگەڵ حکومەتی عێراقی نەوەک دامەزراوەکانی هەرێم، هەرحیزبەیەش بۆ بەرژەوەندی حیزبەکەی خۆی کاردەکات و کار لەسەر لایەنەکانیتر دەکات لەلای حکومەت و پارتە عێراقیەکانی تری عێراقی.

جگە لەمە پەیوەندی جوت حیزبی دەسەڵات لەپێناو پاراستنی بەرژەوەندیەکانیان لەگەڵ حیزبەکانی تری پارچەکانی تری کوردستان، بەپێی بەرژەوەندی حیزبی لەگەڵ وڵاتی داگیرکەر بنیاتنراوە، بۆیە لەپێناو بەرەوپێش بردنی پەیوەندیەکانیان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ دەگەڕێتەوە بۆ پاراستنی بەرژەوەندیەکانیان، بۆیە هەرزۆنە کاریگەری باش و خراپی لەگەڵ ئەم حیزبانە هەیە، لەسەر بنەمای بەرژەوەندیەکانیان دەپارێزرێن یان مەترسیان بۆ دروست دەکرێت. دەبینین ڕۆژانە تورکیا ئاسمانی هەرێمی کۆنتڕۆڵکردوە لەهەرکوێ و کێی بیەوێ بیکاتە ئامانج و لەناوی بەرێت، هیچ هێز و لایەنێک نەوێرێت قسەبکات، یان بێدەنگی هەڵبژێرن، یاخود شۆڕگێڕانیش لەپێناوی بەرژەوەندیەکان هەتا بەتیرۆرست ناوبەرن، ئێرانیش ماوەیەکە هەڕەشەکانی چڕکردۆتەوە بەئامانجی هێرشکردن بۆ سەر حیزبەکانی ڕۆژ هەڵات. ئەمە درزی گەورەی لە متمانە دروست کردوە.

خاڵی هەرە ئەساسی ئەوەیە، متمانەی نێوان هاوپەیمانان و هێزەکوردیەکان نەماوە، سی ساڵە ئەوان خەریکی دروستکردنی هێزێکی چەکداری یەکگرتون بۆ هەرێمی کوردستان لەپێناوی پاراستنی ئەزمونی کوردستان، کەچی سی ساڵە ئەم جوت حیزبە قۆڵی یەکتری بادەدەن و گوێ لەدۆستانیان ناگرن، هیچ نرخێک بۆ پەیوەندیەکانیان دانانێن، سی ساڵە ئەوان لەقسەی ئەوان دەچنە دەر تا دواجار هاوپەیمانان متمانەیان پێنامێنێت و سەرۆکی حکومەت بڵێ هاوپەیمانان چیتر هاوکاریمان ناکەن، پشتیان تێکردوین.

هەمو ئەمانە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە، حکومەتێکی یەکگرتومان نییە، لەناو ئەم حیزبانەی ئەم حکومەتەیان پێکهێناوە متمانە نییە لەنێوانیان و هەریەکە بەعەقڵیەتی پاوانخوازی زۆنەکەی خۆی حوکمدەکات، گوێ لەخۆی نەبێت لەکەس ناگرێت، بەدەر لەوەش هێزەکانی ئۆپۆزسۆنیش لەئاست داواکاری خەڵکیدا نەبونە لەم قۆناغە، کەبتوانن کاریگەری وادروست بکەن لەسەر ئەم جوت حیزبە کەنەتوانن هەمو سنورێک ببەزێنێت، مەترسیان لەسەر دروست بکەن، لەئەگەری ڕاست نەبونەوەیان ببنەبەدیلی دەسەڵات، بەڵکو هێندەی حیزبە دەسەڵاتدارەکان لەلای خەڵکی بێمتمانەن، کاریگەری خراپیان لە سەرمتمانە خەڵک هەبوە، دەرەنجامی ئەم هەلومەرجە قۆناغی دۆڕانی متمانەیە. کەپێویست بو لەپێناوی بەرەوپێشبردنی کۆمەڵگەی کوردی متمانەیەکی پتەوهەبێت، بۆ ئەوەی کوردستان نەگات بەم ئاقارەی ئێستا، ئەگەر بیانەوێت کوردستان بپارێزن و متمانە بگێڕنەوە پێویستە هێزی چەکدار ڕادەستی حکومەتبکرێت و بکرێتە هێزی نیشتمانی، ئایا ئەمە دەکرێت؟ بەدڵنیای نەخێر؟ تا ئەمە بەردەوامبێت دۆڕانی متمانە گەورەتر و پڕ مەترسیدارتر دەبێت.