لە كۆتاییەكانی ساڵی 1944دا، گەڕەكی سەرشەقامی شاری سلێمانی بووە لانەی  لەدایك بوونی كوڕێك، ئەو كوڕەی كە دوای ساڵانێك بوو بە ناوێكی دیاری ناو بزووتنەوەی رزگاری خوازی گەلی كورد، لەهەمانكاتیشدا وەك خاوەن قەڵەمێكی سەنگین خزمەتێكی گەورەی بە مێژووی گەلەكەی كردو لە كۆتاییەكانی تەمەنیشیدا وەك پیرێكی ئاخرخێر رێبەرایەتی پرۆسەی چاكسازی و هێنانەكایەی دادی كۆمەڵایەتی و بەگژداچونەوەی گەندەڵی كرد.

هەستكردن بە بەرپرسیارێتی بەرامبەر دۆزی گەلەكەی، ئەوی پەلكێشی  خوێندن لە بواری سیاسەتدا كرد، دواتریش هەر ئەو هەستی بەرپرسیارێتیە و لە هەمانكاتدا ئامانجی بە دەستهێنانی بڕوانامەی باڵا، نەوشیروان مستەفای بەرەو غوربەت ئاراستەكرد .

دەستبەرداربوون لەبڕوانامەی دكتۆرا و گەڕانەوە بۆ كوردستان و رێبەرایەتی كردنی دەستپێكردنەوەی شۆڕشی چەكداری، درەوشاوەترین وێستگەی ژیانی نەوشیروان مستەفایە، ئەوەش لەسەر ئەو بنەمایەی ئەو شۆڕشە لەكاتێكدا هەڵگیرسا كە نائومێدی باڵی بەسەر ئەم بەشەی كوردستاندا كێشابوو، بەڵام دواجار  ئەو شۆڕشەی كە نەوشیروان مستەفا یەكێك بوو لە رێبەرەكانی، كۆتایی هێنان بە دەسەڵاتی رژێمی بەعس و ئازادكردنی بەشێكی زۆری خاكی كوردستانی لەئومێدێكی لاوازەوە كرد بەئەمری واقیع.

باسكردن لە ژیانی نەوشیروان مستەفا تەنها وەك سیاسەتمەدارێك رەنگە غەدرێك بێت بەرامبەر ئەوكەسایەتیە مەزنە، چونكە ئەو خزمەتە گەورەیەی لە بواری ئەدەبیات و مێژوو و رۆژنامەوانیدا كردویەتی، رەنگە هیچی كەمتر نەبێت لەو خزمەتەی لەكایەی سیاسی و پێشمەرگایەتیدا كردویەتی، بەرهەمە چاپكراوەكانیشی بەڵگەی ئەو راستیەن.

كاركردن لە بواری رۆژنامەگەریدا وێستگەیكی دیكەی پرشنگداری ژیانی نەوشیروان مستەفایە،  هەرلە سەرەتای لاوێتیەوە بەنوسینی رەخنەی سیاسی و ئەدەبی دەستی بەكاری رۆژنامەوانی كردوە، لە قۆناغی دواتریشدا كە خۆی بوە خاوەنی ئیمتیازی گۆڤاری رزگاری، ئەو گۆڤارە بوو بە سەكۆی رەخنەی ئەدەبی و سیاسی، هەر ئەو گۆڤارەش بوو بە دەروازەی چونە نێو دنیای سیاسەت، چونكە زۆرێك لە رۆشنبیران و خوێندەوارانی ئەو سەردەمە پێیانوایە، گۆڤاری رزگاری بنەمای دروستبونی كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستان بووە.

نەوشیروان مستەفا لەو سەردەمەشدا كە رێبەرایەتی خەباتی سیاسی و چەكداری باشوری كوردستانی دەكرد، دەستبەرداری كاری رۆژنامەوانی نەبوو، گۆڤارەكانی كۆمەڵە و رێبازی نوێ‌ و بڵاوكراوەی هەواڵنامەی كوردستانی عێراق، نمونەی ئەو بڵاوكراوانەن كە لەسەردەمی شۆڕشی نوێدا سەرپەرشتی كردون، لەهەمانكاتدا بابەتەكانی خۆیشی تێدا بڵاوكردونەتەوە، دواین پرۆژەی سیاسیشی بەدامەزراندنی دامەزراوەیەكی فراوانی رۆژنامەوانی دەستپێكرد، ئەوەش گرنگی رۆڵ و پێگەی رۆژنامەوانی لە ژیانی ئەم كاریزمایەدا دەردەخات.

خواستی نەوشیروان مستەفا بۆ بەدیهێنانی ژیانێكی شایستە بۆ هاوڵاتیانی كوردستان لەوە زۆر زیاتر بوو، كە لە دوای ساڵی 1991 بەدیهات، بۆیە لە كۆتایی تەمەنیدا بزووتنەوەی گۆڕانی كرد بە كەرەستەی بە دیهێنانی ئەو خواستە ڕەوایە و لە هەمانكاتدا ئەو بزووتنەوە جەماوەریەی كرد بەسەنگەری بەگژداچونەوەی گەندەڵی و نادادپەروەری، ئامانجی بەدیهێنانی ئەو خواستە رەوایانەش لە ماوەیەكی كەمدا بزووتنەوەی گۆڕانی كرد بەیەكێك لە كاریگەرترین هێزە سیاسیەكانی هەرێمی كوردستان.

ئەگەر لە سادەترین پێناسەدا كاریزما بریتی بێت لە توانای  كەسایەتیەك لە بەرێوەبردن و پێشڕەوایەتی و دروستكرنی كاریگەری، بەهۆی هێزی كەسایەتی و بلیمەتی و بیروباوەڕەكەی، ئەوا كاریزمابوونی نەوشیروان مستەفا هیچ گومانێك هەڵناگرێت، ئەوەش بەهۆی بوونی تەواوی ئەو تایبەتمەندیانەى كە پێویستن بۆ بوونی كەسایەتیەك بە كاریزما.

رۆڵ و كاریگەری نەوشیروان مستەفا لە گۆرەپانی سیاسی هەرێمی كوردستانی عێراقدا، نەك تەنها لەماوەی ژیانیدا، بەڵكو لە دوای مەرگیشی زیاتر دەركەوت، رووداوە سیاسیەكانی چەند مانگێك دوای كۆچی دوایی ئەو سەركردەیە، ئەو بۆشاییە گەورەیەی زیاتر دەرخست كە  لە غیابی ئەودا دروست بووبوو، لە هەمانكاتدا بەرفراوان بوونی بەرەی چاكسازی خواز و هەوڵدان بۆ پراكتیزەكردنی چاكسازی، بەڵگەی  ئەوەن كە بیرۆكە و پرۆژەكانی نەوشیروان مستەفا تا ئایندەیەكی دوور زیندوو دەمێننەوە و كاریگەریان دەبێت.