لە چاوپێکەوتنێکی "بەرنامەی هزرین" هەفتەیەک لەمەوبەر، باسم لەو راستییە کرد کە هاوڵاتی ئێمە رقی لە پارتی سیاسی و دەستەڵاتی پارتی سیاسییە. رقی سیاسی لە کۆمەڵگەی ئێمەدا مێژوی هەیە، رق لە هەمو دەستەڵاتێک لە چەپڕەوەکانەوە تا راسترەوەکان، لە ئیسلامییەکانەوە تا نەتەوەییەکان. لە راستیدا، ئەم کۆمەڵگەیە رقی لە هەمو دەستەڵاتێکە، ئەگەر هی خۆشی بێت!

ئەم رقە سیاسییە وای کردوە کەس لەگەڵ کەس هەڵنەکات، ئەم رقە سیاسییە کاری تەواوی کردوەتە سەر هەمو تەوژمە سیاسییە ناوخۆییەکانی نێو پارتی سیاسی بە درێژایی مێژو، بەوەی هەمو لە بازنەیەکی داخراودا دەسوڕێنەوە، نەوەک هەر ئەوەندە، بەڵکو کاری کردوەتە سەر شیرازەی کۆمەڵایەتی و بەهای دۆستایەتی و هاورێیەتی تواندوەتەوە.

ئەم رقە سیاسییە بەدە، متمانە و مرۆڤدۆستی بە دوژمنایەتی دەگۆرێتەوە، کێوێک لە فۆبیا لە نێوان هاوڕێکانی دوێنی و ئەمڕۆدا دروست کردووە، دیوارەکانی رقی سیاسی ئەستورە، ئەستورە بە مێژوی نەزانین و خوێنڕشتن و ئەزمونێکی تاڵ لە شکستەیی خود و لە هەرەسە سیاسییە تاڵەکان، کە وەک دێوزمە دێنە خەونی هەڤاڵ و هاورێکان و ئەکتەرە سیاسییەکان بە گشتی. ئەو رقە سیاسییە، بە ئاگایی و بێ ئاگایی، تۆڵە لە کۆمەڵگە دەکاتەوە و ژینگەی سیاسی و کۆمەڵایەتی ئەوەندەی دیکە ژەهراوی دەکات.

بەداخەوە، زۆر جار، رقی سیاسی لە وەهمی سیاسییەوە سەرچاوە دەگرێت و لەو پێناوەدا توندوتیژی سیاسی لێدەکەوێتەوە. ئاورێک لە تولەرێ و کەلاوە و کۆڵانە تەسکەکانی شارە وێرانەکانی جارانمان بدەن، با بێتەوە یادتان کێ لە کوێدا کوژرا، با بێتەوە یادتان، چەندان کەسایەتی نیشتمانپەروەر، هەر بە کەسانی نیشتمانپەروەر کوژران، و دواجار هەردوکیان وەک خائین چونە مێژوەوە. کەلاوەکانی شار بە تەرمی ئەندامانی پارتە سیاسیەکان مێژویەکی بەدیان بۆ ئەم نەتەوەیە نوسییەوە. کۆڵانەکان بونە گۆڕەپانی سێدارەدان و تەعزیبدان و نەهێشتنی شکۆ، شکۆی نەوەک نێو پارتە سیاسییە جیاوازەکان، بەڵکو تەنانەت شکۆی نێو یەک پارتی سیاسی. کەلاوەکان بونە دۆڵی سیاسی جیاواز و شایەتی سڕینەوەی بونی یەکترن، بە بیانوی هەزاران پاساوی پڕ وەهم.

پرسیاری سەرەکی ئەم وتارە دەستنیشانکردنی خەسڵەتە سەرەکییەکانی ئەم رقە سیاسیە، ئەم رقە سیاسییە بۆ؟ چۆن ئەم رقە سیاسییە راگرین؟ چۆن روباری خوێنی ئەو رقە سیاسییە دەوەستێت؟ چی بکەین مێژوی رق درێژ نەبێتەوە؟ چۆن دەرەوێتەوە؟ مەبەستی ئەم وتارە دەستنیشانکردنی ئەو خەسڵەت و هۆکارانەیە کە بوونەتە بنەمای ئەو رقە سیاسییە.

لە پرۆگرامە تەلەفزیۆنەکەدا، هەروەها، باسم لەوە کرد کە ئێمە وەک نەتەوە هێشتا ئەو دامەزراوە سیاسییانەمان نییە کە خۆیان تەرخان بکەن بۆ ئەوەی سەرلەنوێ  کار لەسەر دارشتنەوەی بونیاد و فۆرم و مۆراڵی پارتی سیاسیی بکەنەوە. ئێمە وەک پارتی سیاسی زۆر بە ئاسانی دەخلیسکێینە نێو ناکۆکی و شەری سیاسی، مێژوی شەری ناوخۆ زۆر دور نییە، بەڵام بەداخەوە یادەوەری ماسییمان هەیە! کوا ئەو دامەزراوانەی کە مۆزەخانەیەک دادەمەزرێنن بۆ ئەوەی یادەوەری نەتەوەیەک بە زیندوێتی بمێنێتەوە و کار لەسەر هێورکردنەوەی کاریگەرە خراپەکانی ئەزمونە سیاسییە تاڵەکان دەکات. کوا ئەو دامەزراوە تەندروستییە سیاسیانەی کە کار لەسەر سڕینەوەی تێکشاندنی کەسایەتیە سیاسیەکانی نێو کۆمەڵگە دەکەن کە وەک گڕی خۆڵەمێش بە زیندوێتی بونەتە نەخۆش و بەڵا بەسەر کۆمەڵگەوە و پێویستیان بە چارەسەری دەرونی هەیە. لە نێوان یادوەریەکی بریندار و هەستکردن بە گوناه و ئاییندەیەکی نادیاردا، ئەوان پەشێوەی بە کۆمەڵگە دەبەخشن، نەوەک ئارامی و ئاسودەیی و پرۆژەی بونیادخواز بۆ سپۆنسەرکردن و لەخۆگرنتی گەنجان.

خاڵی دەستپێک بۆ خۆپاکژکردنەوەی پارتی سیاسی لە رقی سیاسی ئەوەیە کە چیتر خۆی بە "موتڵەق" نەزانێت. ناکرێت خۆت بە "موتڵەقی" بەراست بزانیت بەرامبەر بە هیچ، لە راستیدا حەقیقەت، زۆربەی کات، هەر پارچەیەکی لەلای یەکێکمانە، تەنیا ئەو کاتانە نەبێت کە نیشتمان لە مەترسیدایە، ئەو کات هەڵوێستی سیاسی، رەوایەتی سیاسی ساغ دەکاتەوە، هەر هەست کردن بەوەی "با نیشتمان لە مەترسیدا نەبێت" ناچاری کردین ئەم وتارە وەک زەنگی هۆشداری بۆ هەمو لایەک لێ بدەین. رقی سیاسی، بۆشایی سیاسی دەخوڵقێنێت، بۆشایی سیاسی، بونی کۆمەڵگە دەسرێتەوە، ئەوکات، هیچ بەهایەک بۆ ژیان نامێنێت.

راستییەکی تاڵ هەیە، هیچ کۆمەڵگەیەک نییە لە دەرەوەی پارتی سیاسی بژێت، پارتی سیاسی فۆرمێکی گرنگ و سەرەکی کۆکردنەوەی خەڵکە، پلاتفۆرمە بۆ هەڵبژاردنی دەستەیەک کە ئیدارەی ناکۆکی و ململانێکانی نێو کۆمەڵگە و ئاڵنگارییەکانی بونی بکات، ئەوە پارتی سیاسییە کە بەرنامەی سیاسی ئامادە دەکات بۆ ئیدارەدانی فۆرمە لۆکەڵەکانی دیکەی نێو کۆمەڵگە، وەک عەشیرەت و گروپەکانی دیکەی نێو کۆمەڵگە. شێواندنی شیرازەی پارتی سیاسی کاریگەریی لەسەر شیرازەی کۆمەڵگەیە، هەروەها بە پێچەوانە، لە دەستدانی شیرازەی پارتی سیاسی ئاماژەیە کەلینێک لە نێو کۆمەڵگەدا هەیە.

رقی سیاسی بە شێوازێکی دیکەش ئەستور دەبێت، ئەویش کە ئەکتەرە سیاسییەکان گەمەی سیاسی ناڕەوا، بۆ مانەوەی بەرژوەندی ئابوری، بە بونیادە سەرەکییەکانی نێو کۆمەڵگە دەکەن، کە دادپەروەری سیاسی و کۆمەڵایەتی و تەنانەت ئابوری بەهایان نامێنێت. ئەوکاتەی ئەمانە رودەدەن، رقێکی سیاسی خۆرسک دێتە ئاراوە لەگەڵ خۆیدا توندرەوی سیاسی خۆرسک دێنێتە ئاراوە، هەمیشە دەڵێم ئەگەر پارویەک نان بۆ یەک کەس هەبێت، قوزەڵقوت بێت!

رقی سیاسی لە پارتی سیاسی لە ئێستادا لە نەبونی دادپەروەری سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابورییەوەیە، بۆ کەمکردنەوەی ئەم کەلێنە، هیوادارم بەشێکی فراوان لە بەرنامەی حکومەتی ئاییندە کار لەسەر کەمکردنەوەی برسێتی و ناداپەروەری ئابوری و کۆمەڵایەتی بکاتەوە. تێدەگەم ئاڵنگارییە سیاسییەکان لە ناوەوە و دەرەوە زۆرن، بەڵام خۆ دەبێت، بۆ نمونە، وەزارەتی پلاندان بە جورئەتەوە، لە پێناوی هەموماندا، کار لەسەر نەهێشتنی برسێتی و راستکردنەوەی کاری سێکتەرەکان و گەڕانەوەی بەها بۆیان بکات. لە راستیدا، ئەو ئاڵنگارییەی روبەڕوی بەرنامەی حکومەتی ئاییندە دەبێتەوە، ئەگەر بەرنامەی تەکنۆکرات بێت، گەمە سیاسییەکانی نێو پارتی سیاسییە، ئەوە، تەنها بەرنامەی دادپەروەرانەی حکومەتە کە ستۆپ بە رقی سیاسی دەگرێت و وێنەیەکی مێژوی دیکە شۆڕکاتەوە بۆ هەمو ناوچەکانی هەرێمی کوردستان و دەستەوەستان لەبەردەم گەمە سیاسییە ناڕەواکاندا ناوەستێت.

پوختەی قسە:  با هەوڵ بدەین رقی سیاسی ببێتە بەشێک لە مۆزەخانەکانی رابردو، با ململانێ سیاسییەکان بە زانیاری و مەعریفەی سیاسیەوە ئیدارە بدەین، با نەهێڵێن بۆشایی سیاسی روبدات. ئەگەر روبدات وەک ئەفغانستان و یەمەن و سوریا و لیبیا، لە ژێرزەمینە تاریکەکانەوە نوێنەری سیاسی و تەنانەت پارتی سیاسیمان بۆ دروست دەکەن کە مێژویان نییە و تەنانەت ناوی ئەکتەرەکان، وەک ئەکتەرە سینماییەکان لە تیرۆرەوە دەگۆڕن بۆ ناوێک کە بۆ"حکومرانی باش" گونجاو بێت و دەست بدات. بەرلەوەی حوکمی رێبازە سیاسییە جیاوازەکان بدەین با خۆمان لە ئاوێنەدا ببینینەوە، با بزانین بە درێژای مێژو چۆن لە فەلسەفە سیاسییەکان تێگەیشتوین، بڕواتان بێت فەلسەفە سیاسییەکان لە رەوتی مێژوی ئێمەدا قوربانین، قوربانی تێگەیشتنە سنوردارەکانی ئێمەن. با تێگەیشتنمان بۆ دونیا فراوان بکەین، با زمانە زیندوەکانی دونیا وەک زمانی فەلسەفە فێربین ئەوجا هەوڵی دارشتنەوەی بونیادی سیاسی و پاکژکردنەوەی کەلاوە و فراوانکردنی کۆڵانە تەسکەکان و سڕینەوەی تارمایی تاوانەکان بدەین.