چارەنوسى کورد دواى روخانى رژێمى ئەسەد چى دەبێت؟

KNN : Kurdish News Network
02:25 - 12/12/2024
ڕاپۆرت
+
-

سەرکردەکان باس لە دۆخى کورد دەکەن لە نەخشەى نوێ و داهاتوى سوریادا، جەخت دەکەنەوە گفتوگۆکانى داهاتویان لەسەر قبوڵکردنى کورد نییە، بەڵکو ئەوان واقعێکى سوریان و دەشڵێن: پێویستە كورد بەشێك بێن لە قۆناغی گوێزەرەوە لە سوریا و دەوڵەتێكی فیدراڵی بێتە پێكهاتن كە رێز لە هەمو پێكهاتەی ئەتینی و ئاینیییەكان بگرێت، هاوپەیمانان و ئەمەریکاش لە قۆناغەکانى سەرەتاى گۆڕانکارییەکانى سوریادا بەڵێنى هاوکارییان بە کورد داوە.

ساڵح موسلیم، یەکێک لە سەرۆکەکانی پێشوى پارتی یەکێتیی دیموکرات و ئەندامی ئێستای ئەنجومەنی سەرۆکایەتییەکەی، رایگەیاند، ئەم پارتە کوردییە ئامادەیە لەگەڵ دەستەی تەحریری سوریا لە ژینگەی سیاسی نوێی سوریادا قسە بکات. دەشڵێت: ئەگەری کشانەوەی ئەمەریکا لە سوریا هەیە بەڵام ئەوە بەمانای لەناوچونی کورد نییە، ئەوان بۆ بەرژەوەندی خۆیان کار دەکەن بەڵام دواجار ئەوەش لە بەرژەوەندی ئێمەدایە".

 

موسلیم لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفۆنیدا بۆ بەشی تورکی بی بی سی وتی: دەستەی تەحریری شام قسەی زۆر باشیان کرد و چاوەڕێی ئەوە دەکەین ئەم قسانە بخەنە بواری جێبەجێکردنەوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد:" ئەگەر ئەم گروپە هەنگاوێک لە ئێمە نزیکتر بێتەوە، ئێمە دو هەنگاو بەرەو ئەوان دەنێین".

 

موسلیم رەخنەی لە هێرشەکانی سوپای نیشتیمانی سوریا (بە پاڵپشتی تورکیا) بۆسەر یەکینەکانی پاراستنی گەل لە ناوچەکانی وەک منبج گرت، بەڵام لە هەمان کاتدا جەختی لەوەکردەوە کە ئەوان ئامادەن بۆ پەیوەندی لەگەڵ ئەنقەرە.

 

ساڵح موسلیم لە رونکردنەوەی لەبارەی هەڵوێستی پارتی یەکێتی دیموکرات لەگەڵ دەستەی تەحریری سوریا ئاماژەی بە ململانێکانی رابردوی لەگەڵ ئەم گروپە کرد کە پێشتر بە "بەرەی نوسرە" ناسرابوو و وتی:"کاتێک ئەوان ناویان بەرەی نوسرە بو، ئێمە لە کۆبانی و سەرێکانی و عەفرین لەگەڵیان لەشەڕدا بوین. ئێمە باش یەکتر دەناسین، لە روی تەکنیکییەوە قسەمان هەبو، ئەوان رێگەیان پێداین تێپەڕین و ئێمەش رێگەمان پێدەدا تێپەڕین. ئێمە ئەحمەد شەرعمان ناسی کە بە جۆلانی ناسراوە، ئەمەش لە ساڵی 2012ەوە، کاتێک ئەوان ناویان بەرەی نوسرە بو.

 

وتیشی: لەم دواییانەدا هیچ دانوستانێکی سیاسی راستەوخۆ لە نێوان ئەوان و دەستەی تەحریری شام نەکراوە، بەڵام ناوبراو باسی لەوە کرد کە لە کاتی ئۆپەراسیۆنی حەلەب ئەم گروپە پەیامێکی بۆ یەپەگە ناردوە.


دەشڵێت "لەبارەی پرسی حەلەبەوە رەفتاری ئەرێنییان نیشاندا و پەیامێکیان نارد کە نایانەوێت هێرش بکەنە سەرمان، بەڕاستی خۆیان لە ململانێ دورخستەوە  ئەمە روداوێکی ئەرێنی بو و هیوادارین بەردەوام بێت".


ساڵح موسلیم دەستەی تەحریری شامی بە بەشێک لە سوریا زانی و وتی: ئامادەین بۆ دانوستان لەگەڵ هەرکەسێک کە ئامادەبێت قسەمان لەگەڵ بکات، سەبارەت بە دەستەی تەحریری شام، ئەوان بەشێکن لە سوریا. بێ گوێدانە بیرکردنەوە و ئایدۆلۆژیایان، ئێمە دەمانەوێت پێکەوەژیان لە ناوخۆی سوریا و لە هەلومەرجێکی سەقامگیردا هەبێت. ئەوان لە ناوچەکانی خۆیان بن و ئێمەش لە ناوچەکانی خۆمان بین".

 

لە وەڵامی پرسیارێکدا سەبارەت بە هێڵی سور وتی: گفتوگۆکە لەسەر قبوڵکردنی "بونی" ئێمەیە. ئەگەر رێز لە زمان و کەلتور و بیروباوەڕی ئێمە بگرن، ئێمەش رێزیان لێدەگرین. تا ئێستا شەڕی رژێممان دەکرد، چونکە واقیعی کوردیان قبوڵ نەدەکرد.

 

کاتێک پرسیار لە ساڵح موسلم کرا کە ئایا پارتی یەکێتی دیموکرات لەم دواییانەدا پەیوەندییەکی راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆی لەگەڵ تورکیا هەبوە سەبارەت بە گفتوگۆکانی "پرۆسەی سیاسی نوێ"، وتی: "نەخێر، چونکە تورکیا نایەوێت. ئەوەندەی من بزانم هیچ هەوڵێک نەبو بۆ دامەزراندنی هێڵێکی پەیوەندیکردن، بەڵام هەندێک پەیام بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ لە ڕێگەی نێوەندگرەکانەوە دەنێردرا.  بەڵام وردەکارییەکانی نازانم".

 

لە وەڵامی ئەو پرسیارەی ئایا پەیوەندی لەگەڵ ئەنقەرە مومکینە یان نا، موسلیم وتی: ئەگەر تورکیا بیەوێت ئێمە ئامادەین. ئیدارەی خۆسەری باکور و رۆژهەڵاتی سوریاش هەمان قسەی کرد و ئێمەش دەیڵێین. ئەگەر هەنگاوی یەکەم بنرێت و نیازپاکی هەبێت بۆ نا؟ ئەگەر تورکیا بیەوێت و قبوڵ بکات ئێمە ئامادەین. دڵخۆش دەبم ئەگەر ئیلهام ئەحمەد (بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی هەسەدە) بچێتە ئەنقەرە. ئەو پێشتریش لەوێ بوە".

 

یەکێک لەو بابەتانەی کە لە سەردەمی نوێی سوریادا جێی سەرنجە، بوونی هێزەکانی ئەمەریکا لە داهاتودا لەم وڵاتەدا، بەتایبەتی بە لەبەرچاوگرتنی گۆڕانکارییە سیاسییەکانی ئەمەریکا و سەرەتای سەرۆکایەتیی دۆناڵد ترەمپ، لە وەڵامی پرسیارێکدا سەبارەت بە ئایندەی ئەم پەیوەندییە، ساڵح موسلیم جەختی لە بەرژەوەندی هاوبەش کردەوە و وتی: "لە شەڕی داعش پێکەوە کارمان کرد. تا ئێستا ئێمە ڕاستگۆ بووین و ئەوانیش هەروا. ئەم پەیوەندییە بەردەوامە”.

 

وتیشی "رەنگە هێزەکانی ئەمەریکا لە سوریا بچنە دەرەوە، بەڵام ئەوە بەو مانایە نییە کە ئێمە لەناودەچین. ئێمە پێش ئەوان بونمان هەبوە. بەڵام سیاسەتەکانی ئەمەریکا درێژخایەنن و بە گۆڕینی سەرۆکێک ناگۆڕدرێن. پێموانییە ئەمەریکا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بکشێتەوە".

 

موسلیم سەبارەت بە بەردەوامی هاوکاریی نێوان حیزبەکەی و ئەمەریکا لەم دۆخەدا وتی: ئەم بابەتە پەیوەستە بە بەرژەوەندییەکانیانەوە. ئەوان بۆ بەرژەوەندی خۆیان دەیکەن نەک بۆ بەرژەوەندی ئێمە.  بەڵام بەرژەوەندییەکانیان لە کۆتاییدا لە بەرژەوەندی ئێمەشدایە”.

 

دوای رووخانی رژێمی بەشار ئەسەد لە سوریا، گروپە چەكدارە ئیسلامییەكان كۆنترۆڵی دیمەشقیان كرد و دەسەڵاتیان گرتە دەست، حكومەتێكی كاتییان بە سەرۆكایەتی محەمەد بەشیر پێك هێنا، بەرپرسی پێوەندییەكانی بەڕێوەبەرایەتی خۆسەریی رۆژئاوا دوپاتی دەكاتەوە كە پێكهێنانی حكومەت بێ بەشداریی كورد رەت دەكەنەوە و پێویستە كورد بەشێك بن لە قۆناغی داهاتوی وڵاتەكە.

 

ئیلهام ئەحمەد، بەرپرسی پێوەندییەكانی دەرەوە لە ئەنجومەنی جێبەجێكاری بەڕێوەبەرایەتیی خۆسەریی باكور و رۆژئاوای سوریا وتی، پێویستە كورد بەشێك بن لە قۆناغی گوێزەرەوە لە سوریا، پێویستە دەوڵەتێكی فیدراڵی بێتە پێكهاتن كە رێز لە هەمو پێكهاتەی ئەتینی و ئاینیییەكان بگرێت، هاوكات دەرگەكانی گفتوگۆمان لەگەڵ دەستەی تەحریری شام هێشتا كراوەیە. 

 

رونی كردەوە، دەستەی تەحریری شام هیچیان لەبارەی دیاریكردنی سەرۆك وەزیرانی كاتی پێ رانەگەیاندوین، بەڵكو لە هەواڵەكان ئەوەمان بیست كە حكومەتی پێكهێناوە، گوێبیستی ئەوە بوین كە حكومەتەكە تەنیا لە ئەندامانی خۆی پێك هاتوە و ئێمە هیچ بەشدارییەكمان تیایدا نییە، بۆیە ئەو حكومەتە بۆ ئێمە قبوڵكراو نابێت. 

 

ئەحمەد هۆكارەكەی بۆ ئەوە گەڕاندەوە كە ئەو بابەتە بێ گفتوگۆكردن لەگەڵ پێكهاتە ئەتینی و ئاینییەكانی تری كۆمەڵگەی سوری كراوە، وەك عەرەب و كورد و ئاشورییەكان و دروز و مەسیحی و هیتریش، سەبارەت بە داهاتوی سوریاش، دوپاتی كردەوە كە ئەو بابەتە پێویستی بە گفتوگۆی بەردەوام لەبارەی دەستور و بنیاتنانی سوریای نوێ هەیە، بەڵام تا ئەو ساتە هیچ نەكراوە. 

 

ئەو بەرپرسە باڵایەی خۆسەری رۆژئاوا داوای وەستانی شەڕی لە باكور كرد، كە یاخییەكانی سوپای نیشتمانیی سوریا لە دژی ئەوان دەستیان پێ كردوە، وتی: داوامان لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی كردوە بۆ گوشاركردن لەو گروپە بۆ وەستانی شەڕ لە ناوچەی منبەج بۆ رێگرتن لە رژانی خوێنی زیاتر. 

 

لاى خۆیەوە جۆن کێربی وتەبێژی ئاسایشی نیشتمانی کۆشکی سپی لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، " جۆ بایدن بەردەوامە لە پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوپەیمانەکانی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست سەبارەت بە بارودۆخی سوریا و فەرمانی بە تیمی ئاسایشی نیشتمانی کردوە هەمان کار بکەن."

 

جەختیشیکردەوە، ئەمەریکا بەردەوام دەبێت لە پشتیوانیکردنی هێزەکانی سوریای دیموکرات و یەپەگە لە شەڕی دژی داعش.

 

لەبارەى پرسى پارێزگاریش لە کورد و سنورەکانى سەرچاوەیەک لە سەرۆک هۆزەکان  بە کەى ئێن ئێن،ى وت:لەگەڵ هاوپەیمانان و هێزەکانى سوریاى دیموکرات کۆبونەتەوە و لە کۆبونەوەکەدا هاوپەیمانان بەڵێن و بڕیاریانداوە کە بەردەوام بن لە پاراستنى کوردەکان و رۆژئاواى کوردستان و سنورەکانى.

649 جار خوێندراوەتەوە